LGW25: anders leren luisteren op de donderdag
In dit artikel:
Le Guess Who? in Utrecht zet ook dit jaar koers naar het ongewone: op de eerste festivaldag in TivoliVredenburg presenteert het stadsfestival een bont palet aan mondiale en grensverleggende muziek, van gnawa en psychedelische cumbia tot drone- en experimentele jazz. Het programma is zo overladen dat het blokkenschema intimiderend werkt: tal van kleine zalen hebben beperkte capaciteit wat lange rijen en de moeilijke keuze tussen optredens oplevert — toch blijkt juist daar veel van het meest verrassende te vinden.
Op de vroege avonden valt de gnawa-meester Omar Hayat op met zijn bas-guembri en het ritmische, uitbundige gebruik van qraqab; zijn optreden toont hoe eeuwenoude Noord-Afrikaanse tradities in een hedendaagse clubsetting tot leven komen. Even feestelijk en historisch geladen is Los Wembler’s de Iquitos, de Peruaanse pioniers van psychedelische cumbia. Frontman Jair Sánchez Casanova draagt de sound uit het Amazonegebied voort, ondanks dat meerdere bandbroers tijdens de pandemie zijn overleden; het publiek, vooral jonge twintigers, danst op fuzzgitaar en guacharaca.
Het festival blijft ook zoeken naar nieuwe kruisbestuivingen. Tumi Mogrosi uit Zuid-Afrika speelt met een kwartet jazzmuzikanten rond zijn percussie en experimentele zang — composities die van thema naar vrije erupties schuiven en soms schuren tot oncomfortabel, maar steeds indrukwekkend. De Palestijnse Nai Barghouti trad aan met het Amsterdam Sinfonietta; haar mengeling van Arabische elementen en jazz-scat werkte in de grote zaal minder overtuigend dan gehoopt, te glad in een programma dat vaak juist mag ruwen. Producer upsammy (Thessa Thorsing) en de Britse drumvirtuoos Valentina Magaletti (dit jaar gastcurator) lieten zien hoe elektronica en live-percussie elkaar kunnen oprekken, al had het samenspel soms meer ademruimte verdiend.
Lido Pimienta koos de avond voor een meer theatraal moment: haar recente omslag naar orkestrale invloeden en Gregoriaanse referenties komt samen met beelden van Colombia en arrangementen van violist Owen Pallett, waarmee ze haar hybride poprichting verder uitschreef. De Libanese Yara Asmar leverde een klein, ingenieus hoogtepunt met ambient-accordeon en experimentele vibrafoontechniek.
Een onvoorspelbaar element was de onaangekondigde primetime-act: saxofonist Bendik Giske en producer Sam Barker, een combinatie die Berlijnse techno-sensibiliteiten opblaast tot hypnotische, loopgedreven stukken. En dan SUNN O))) — Stephen O’Malley en Greg Anderson — die de arena omtoveren tot een halfcirkel van feedback en zware gitaarlaag; hun doom-drone vereist geduld en fysieke overgave: volume en vibratie werken direct op borstkas en gehoor, waarna langzaam de mentale staat van het publiek verandert.
Mclusky, een noisy punktrio, fungeerde als vreemde eend in de bijt: een herinnering aan vroegere, meer indie-gestuurde edities tussen de hedendaagse, wereldwijde avonturen. Le Guess Who? blijft vooral één ding doen: het publiek dwingen anders te luisteren — naar traditie, naar experiment en naar crossculturele ontmoetingen.